Achtergrond
Eerst een stap terug naar de beginjaren. Slechts 10% van de gemeenten kreeg voor het verslagjaar 2004 een goedkeurende rechtmatigheidsverklaring. In 59% van de gevallen werd helemaal geen onderzoek uitgevoerd. De reden hiervoor was een ontbrekend of onvolledig normenkader. Als de normen (en toetsing) ten aanzien van rechtmatigheid niet zijn vastgelegd, is het ook niet mogelijk om te onderzoeken of voldaan is aan de normen.
In 2005 (41%) en 2006 (22%) waren er nog veel gemeenten waarbij sprake was van een oordeelonthouding. Steeds meer gemeenten waren in staat gebleken om de geldende wet- en regelgeving te vertalen naar een normen- en toetsingskader, maar konden nog niet aantonen dat de interne controle voldoende was ingericht. De daaropvolgende jaren was er een sterke verbetering zichtbaar.
In 2013 en 2014 kreeg ongeveer 95% van de gemeenten een goedkeurende verklaring, maar na de overheveling van zorgtaken van het rij naar gemeenten zakte dit percentage weer. In 2018 kreeg 86% van de gemeenten een goedkeurende verklaring, 12% een verklaring met beperking en 2% een afkeurende verklaring. De vijf belangrijkste oorzaken voor een niet goedkeurende verklaring waren:
het niet volgen van een Europese aanbestedingsprocedure, terwijl de plicht daartoe wel geldt;
het niet volgens de juiste procedure inkopen van de inhuur van personeel;
een gebrekkige interne beheersing en contractmanagement;
onrechtmatige verlenging van bestaande contracten;
en de onrechtmatige inkoop van ICT.
Hoe nu verder?
De grootste problemen ten aanzien van rechtmatigheid zijn inmiddels verleden tijd. Toch is er nog iets anders aan de hand met de rechtmatigheidscontrole. Het is de vraag in hoeverre het college altijd doordrongen is van de noodzaak tot interne beheersing en controle van (financiële) processen. Met het opmaken van de jaarrekening stelt het college namelijk impliciet dat de jaarstukken getrouw zijn en voldoen aan wet- en regelgeving, maar het is de accountant die hier een uitspraak over doet. Het college zelf is wel verantwoordelijk, maar legt geen expliciete verantwoording af in de jaarrekening.
Dat gaat straks veranderen. Vanaf 2021 gaat het college verantwoording afleggen voor de rechtmatigheid van de jaarrekening door middel van een rechtmatigheidsverantwoording. Een kleine wijziging, maar mogelijk met grote gevolgen. Met alle uitdagingen op het gebied van het sociaal domein, financiële tekorten en de corona crisis had de timing wellicht beter gekund. Toch denken wij dat met de juiste aanpak deze wijziging juist op dit moment veel kansen biedt.
In de volgende blogs gaan we dieper in op de gevolgen en kansen van deze wijziging.
Meer weten?
Wilt u meer informatie over rechtmatigheidsverantwoording of kunnen we ergens mee helpen? Mail info@talentvoordegemeente.nl of bel 0481 725 929.
Comments